Niksar Esnaf Odası Başkanı Özşen Konuştu!

Niksar Esnaf Odası Başkanı Ekrem Özşen’e Niksar’da son yıllarda ticari hayatta yaşanan daralmaları ve esnaflarla ilgili sıkıntıları, vatandaşların serzenişlerini sorduk. Deyim yerindeyse bir dokunduk, bin ah işittik.

Söz Niksarlı esnafların başkanı Özşen’de;

“2022 yılı Şubat ayından beri niksar Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanlığı görevini yürütmekteyim. Göreve geldiğimizden beri esnafımızın bilinen birçok sorunlarını ilgili mercilere taşıdık. Hala da bu konuları gündemde tutmaktayız. Gündemdeki en önemli konularımızdan birisi ana başlık olarak Niksar'daki dükkanlarımızın küçük metrajlı oluşu. Yani şöyle, bu sanayi içinde geçerli çarşının içindeki esnaflarımız için de geçerli. Dükkanlarımız bundan otuz sene önce, kırk sene önce yirmi metrekare, otuz metrekareyse birçok dükkanımız bugün yine hala otuz metrekare, yirmi metrekarede hizmet vermeye çalışıyorlar. Şimdi İbn-i Halu'nun şöyle bir sözü var. Coğrafya kaderindir diyor. Ha Niksar'ın da coğrafi yapı olarak işte özellikle Orta Çarşı'daki dükkanların küçüklüğü, o çarşının bir tarihi dokusu olması ya da hemen arkasında işte birdenbire yükselmesinden dolayı tekrar yıkılıp da daha geniş dükkanlar yapılmaya Keşfi Camisiyle Belediye arasındaki Orta Çarşı dediğimiz kısım buna müsait değil. Ya sebze pazarına doğru bir genişler, bir zamanlar bu düşünülmüştü, olacak diye. Çünkü yukarıya doğru gelirken Keşfi Meydanı'ndan sol tarafta bir büyüme yapması, oradaki bir dükkandan yukarı tekrar büyük yapılması mümkün gözükmüyor. Böyle olunca ne oldu? Yeni yapılaşmanın olduğu saat kulesinden aşağı bengilerdeki Niktaş'a doğru. Oradan da Ayvaz'a doğru bir L çizdiğimizde özellikle yeni binaların yapılması, dükkanların daha geniş, daha büyük olması orayı cazibe haline getirdi. Ama bizim bundan on sene önce cazibe merkezi olan Orta Çarşı'mızdaki müşteriler o tarafa kaydı, oradaki esnafımız özellikle Halk Bankası'na taşınmasından sonra biraz daha müşteri sayılı ya da ayak alışkanlığı, ayak trafiği azalmış olur.

Müşterinin otopark sorununu çözemedik bir türlü

Tabii burada şu da var şimdi, zaman zaman karşılaşıyoruz. Hiç unutmuyorum. Bir gün bir polis arkadaş dedi ki ben bu konuyu gündeme getirirdi. Esnaf Odası Başkanı olmam nedeniyle bana anlattı. Çocuklara ayakkabı alacaktım dedi. Orta çarşıya girdim ve ayakkabıcıdan ayakkabı alacağım. Arabamla geçtim. Park yeri yok, döndüm postanenin oradan indim. Ben yukarı çıkıp Keşfi’den yukarı tekrar gittim. Yine arabam park edecek yer bulamadım dedi. Ondan sonra o hırsla bastım Tokat'a gittim dedi. Belki Tokat'a gitmeyi de düşünmüş olabilir ama bu etken oldu. Şimdi geçtiğimiz Kurban Bayramı'nda ben akşam evde otururken düşündüm. Niksar'a dışarıdan bir sürü misafirimiz geldi. Gurbetçimiz geldi. Ve bunlar da otopark sıkıntısı yaşayacaklar. Hemen odamız sekreterinden, bütün üyelerimize mesaj çekmesini, hiçbir esnafımız yarın arabasını çarşıya getirmemesini istedim. Ki müşterileri arabasından para kesecek yer bulsunlar. En azından böyle bir tedbir düşünün. Ama ertesi gün olayı değerlendirmek için şöyle baktım. Kendi bulunduğum çarşıda bütün esnafım yine arabasıyla gelmişti. Yani esnafımızın arabasının kapısının önüne çekiyor. Müşterisine yer kalmıyor. Şimdi ha dükkanı boş kaldığı zaman bu sefer birileri çekiyor. Sabahleyin alışveriş yapsa da yapmasa da diyelim ki ben kendi arabamı dükkanın önüne getirmiyorum ama bir başkası getiriyor. Sabahleyin çekiyor, akşama kadar almıyor. Belediye burada belki belli saat kısıtlaması koyabilir. Yani işte bu cadde üzerinde sabit olarak bir saat. Araç farkı serbest olabilir. Ondan sonrası artık paralı mı olur? Ya da başka yaptırım mı uygulanır? O ilçe trafik komisyonunun değerlendireceği bir husus.

Niksar’ın merkezi boşalınca, akşamları çarşı pazara kimse gelmez oldu

Şimdi esnafla ilgili benim çok duyduğum şikayetlerden birisi de bana gelen yani Niksar esnafı akşam çok erken kapatıyor. İşte akşam ezanı olduğu zaman dükkanlar kapanıyor. Şimdi bunu ben hep çeşitli katıldığım toplantılarda dile getirenler oldu ya da bana şifahen söyleyenler de oldu. Daha önce ben esnaf odası başkan yardımcısıyken katıldığım toplantılardan sonra şöyle bir düşünceye kapıldım. Doğru söylüyor ya bu insanlar dedim. Yani akşam ezanı özellikle kışın işte akşam ezani saat beste 17:30 gibi okunduğu zaman dükkanlar kapanıyor. En azından dedim resmi daireler kapanıncaya kadar dükkânımızı açık tutalım ve o tarihten sonra da ben saat 18:00’a kadar bekliyorum. Şimdi kış dönemini beş ay gibi ya da dört ay gibi bir dönem olarak düşünecek olursak dört ay boyunca ben şahsım olarak 18:30’a kadar dükkanımı açıyorum. Ama saat 16:30’dan sonra kaç müşteri geliyor size diye soracak olursanız, dört ay boyunca belki dört müşteri anca geliyor. Şimdi burada konunun iki yönü var. Bir esnafa bakan yönü bir de müşteriye ya da Niksarlıya bakan yönü var. Esnafa bakan yönü şu, esnaf akşama kadar bekliyor. Isınma masrafları var, aydınlatma masrafları var. Dükkanda bekliyor, gelen giden yok. Bir boyut da şu, ben geçende yaz dönemindeydim, saat dokuz buçuk gibiydi çok iyi hatırlıyorum. Dükkanı kapatıyordum bir müşteri geldi. Dedim ki hanımefendi kusura bakmayın, kapatıyoruz. Yarın gelin, yarın yardımcı olalım. Siz böyle erken mi kapatıyorsunuz? Dedi. Saat dokuz buçuk, erken mi kapatıyorsunuz? diyor müşteri. Şimdi benim de dinlenmem gereken saatim var. Benim de sosyal hayatım olması lazım. Evime misafir alacağım ya da misafirliğe gideceğim ya da çocuklarımla geçireceğim bir vaktimin olması lazım. Ha öbür tarafta ben eminim ki Niksar da o saatte çarşılarda insan olsa, müşteri gelse hiçbir esnafımız kapatmaz. Ama Niksar’ı, özellikle de yerleşim yerlerinin Niksar merkezin boşalıp da biraz daha kenara kaymasıyla işte Aydınlıkevler tarafı, 50. Yıl tarafı, 4. etap TOKİ tarafına kaymasıyla insanlar, özellikle de resmi kurumlarda çalışanlar, işi bitince evine gidiyor. Saat beşte, beş buçukta ondan sonra bir daha Niksar in içine alışveriş yapmaya ya da yürüyüşe bile gelmiyor. Biz özellikle Orta Çarşı esnafımızdan Ramazan boyunca daha önceki senelerde minibüsçülerle konuştuk ve akşam en azından teravihe kadar belli yerlerden saat kulesine minibüs seferi olsun, saat on buçuk on bir gibi dönüş minibüsü olsun diye. Dükkanların açık olmasına rağmen kimse evinden ya da mahallesinden çarşıya yürümeye bile gelmiyor. Bırakın alışveriş yapmayı, yani Niksar insanının böyle bir özelliği var. Yani nedense ama yeri geldiği zaman da “Dükkanlar erken kapanıyor” diyor.

Niksar esnafının ürün kalitesi ve güvenirliliği çok iyi ama…

Hatta geçen sizin yaptığınız haberde dükkanların kapanması konusunda, adam diyor ki ben gidip alışverişimi Erbaa’da yapıyorum. Hiçbir Erbaalı Niksar’dan alışveriş yapmıyor ama Niksarlı gidip Erbaa'dan alışverişini yapıyor. Çok uygun sattığından değil de oradaki insanların. Ben halıcıyım, halı sektöründen biliyorum. Müşteri geliyor, ben de halıyı bakıyor ya da bakmıyor. Gidip tokattan alıyor. Niye? ‘ben halımı Tokat’tan alıyorum ya Niksar'daki halıcılar bana az geliyor’. Ya da ‘Niksar'daki giyim kuşağı mağazaları bana az geliyor. Ben Tokat'tan giyiniyorum. Burası bana hitap etmiyor’. Böyle bir ego var. Şimdi Erbaa’ya siz gittiğiniz zaman, bana her gün hiç müşteri gelmiyor. Niye? Aynı markaları satıyor. Aynı fiyata satıyoruz. Belki daha uyguna veriyoruz. Biz hiç müşterimizi fiyat uygunluğundan dolayı, uygunsuzluğundan dolayı kaçırmak istemeyiz. Ama Erbaa’da şöyle düşünce var. Diyelim ki A malını siz Niksar'a sordunuz, 20 lira. O malın sermayesine 18 lira. Erbaa'da da 18 liraya alıyor. Siz Erbaa'ya gittiğiniz zaman bunlar deseniz ki “Ben Niksar'dan geliyorum, bunu sen bana 15 liraya verir misin?” Zararına da olsa size o malı veriyor. Çünkü siz Niksar'dan gittiniz. Onun için bulunmaz bir nimet. Bak Niksar'dan bile buraya geliyorlar. Böyle bir düşünce var. Oysa, Niksar esnafı ürün kalitesi olarak, ürün güvenilirliği, esnaf güvenilirliği olarak gayet iyi.

Senin düğününe, cenazene Erbaalı, Tokatlı esnaf gelsin o zaman

Ben de şunu söylüyorum. Peki, o zaman senin düğününe de Erbaalı gelsin, Cenazene de ya da Tokatlı gelsin. Sen alışverişini başka şehirlerden yapıyorsun, düğün yaparken, düğün kartını gelip Niksar esnafına veriyorsun. Düğününe onu çağırıyorsun. Öbür adamı çağırmıyorsun, alışveriş yaptığın adamı çağırmıyorsun. Böyle haksız bir durum var yani. Ben bunu çözemiyorum.

Bir Lira, İki Lira fazla olsun ama bizim olsun

Memleketin insanını, bu memlekette doyması için önce biz elimizi taşın altına koyacağız. Alışverişlerimizde birinci önceliğimiz Niksar. Ha 1 lira fazla olsun. Önemli değil ama o para bu memlekette kalsın. Şimdi rahmetli Menderes zamanında ıspanağın kilosu 15 kuruş olmuş. Menderes'e demişler ki, Sayın Vekilim, ıspanak 15 kuruş oldu. Yani dışarıda ıspanak ihraç edelim mi ithal edelim mi? Ne yapalım? Bunu üreten kim? Bizim çiftçimiz. Tüketen kim? Bizim insanımız. Tamam demiş. Üreten de tüketen de bizsek bunda sorun yok. Şimdi, Niksar'ın parası Niksar'da kalması lazım. Ki bizim çocuklarımız burada iş bulsun, aş bulsun, çocuklarımız gurbete gitmesinler. Varsın 1 lira fazla olsun ama bu para, bu memlekette kalsın. Ki yatırıma dönüşsün bize tekrar iş yeri olsun, çocuklarımız iş yerinde çalışabilsin ya da iş yeri açabilsin. Yani biz düğünümüzle beraber halay çekeriz, beraber oynarız. Cenazemizde beraber ağlarız. Dışarının adamı bizi karşıdan sadece seyreder. Niksar'ın geldiği durum bu.

45 Binlerden 35 Binlere düştüysek sorumluluk yalnızca esnafta değil, hepimizde

1983’den, 1990’a kadar 45 bin nüfuslu bir Niksar'ımız varken şimdi birkaç tane köyümüzle beraber eğer 35 binlerdeysek bunu hepimizin, sadece esnafın değil bütün Niksarlının da oturup düşünmesi lazım. Herkesin elini taşın altına koyması lazım diye düşünüyorum. Yani başka Niksar yok. Biz hatta bununla ilgili 5-6 sene önce bütün yollara pankartlar açtık bu konuyla ilgili. “Niksar'dayım”, “Alışverişimi Niksar'dan yapıyorum”, “Başka Niksar yok”, “Çocuklarımla kendi geleceğim için alışverişimi Niksar'da yapıyorum” temalı pankartlar asıldı. Bunun çalışmasını yapıyoruz. Biz bu uğurda elimizden gelen gayreti sarf ederiz. Ne kadar başarılı olabilirsek önemli olan süreklilik. İbrahim Aleyhisselamin ateşine su taşıyan karınca misali biz su taşmaya çalışıyoruz. Ne kadar başarılı olabilirsek. Bunun için de bütün Niksar halkından destek bekliyoruz. Yani lütfen alışverişlerinizi Niksar'da yapalım Üç lira pahalı da olsa Niksar dan alalım ama bu para Niksar'da kalsın” diye konuştu.